Yılın en güzel meteor yağmurunu kaçırmayın! 7 – 17 Aralık tarihleri arası gerçekleşen Geminid meteor yağmuru 14 Aralık günü gözlem açısından zirve noktasına çıkacak. Peki bu meteor yağmurunu nasıl izleyebiliriz, nereye bakmamız gerekiyor ve en iyi saat kaçta izlenebilecek? Haberimizde tüm bu sorulara ve Geminid meteor yağmuru hakkındaki diğer bilgilere yer verdik. nasıl izleyebileceğinizi anlattık ve meteorlar hakkında bilgiler verdik. Bu etkileyici doğa olayını kaçırmamak için haberimizin kalan kısmını okumayı unutmayın.
Daha fazla bu tarz içerikler için Sapiens Haber kategorilerimize göz atabilirsiniz.
Geminid Meteor Yağmuru Nasıl Oluştu?
Meteor yağmurları, asteroit veya kuyruklu yıldızlardan saçılan toz ve parçacıkların Dünya atmosferine çok yüksek hızlarda girmesiyle ortaya çıkar. Geminid (İkizler) meteor yağmuru, “3200 Phaethon” adlı asteroit sayesinde oluşmaktadır. 3200 Phaethon, Güneş etrafındaki yörüngesinde dolaşırken parçacık ve toz bulutu oluşturur. Bu parçacık ve toz bulutları Dünya’nın yörüngesine girerken sürtünme nedeniyle ısınarak parlamaya başlar, bunun sonucunda Geminid meteor yağmuru oluşur.
Asteroit, Meteoroit, Meteor ve Meteorit Arasındaki Farklar
Asteroit, meteoroit, meteor ve meteorit birbirinden farklı şeylerdir. Bu farkları sırasıyla yazacak olursak;
- Asteroit, Güneş veya gezegenlerin yörüngesinde hareket eden, meteoroitlerden daha büyük yapılardır.
- Meteoroit, asteroitlerin daha küçüğüdür ve Güneş etrafında dönerler. Bazı meteoroitler atmosfere girse bile küçüklüğünden ötürü anlaşılmaz.
- Halk arasında yıldız kayması olarak bilinen meteor, aslında atmosfere giren meteoroitlerdir. Meteor, Dünya’nın atmosferine girdikten sonra sürtünme nedeniyle ısınarak yok olur. Isınma esnasına kimyasal bileşimine bağlı olarak arkasında renkli iz bırakır.
- Meteoritler, Dünya’nın atmosferine girer ve tamamen yanmadan yeryüzüne ulaşır.
- Mikrometeoritler ise en küçük meteoritlerdir. Mikrometeoritler gözle görülemeyecek kadar küçük olabilirler.
Her Meteorun Bir Rengi Her Rengin Bir Anlamı Vardır
Bir Meteorun rengi kimyasal bileşenlerine göre farklılık gösterebilir.
- Nitrojen/Oksijen bileşenli meteor kırmızı renkli olur.
- Demir bileşenli meteor sarı renkli olur.
- Kalsiyum bileşenli meteor pembe veya mor renkli olur.
- Sodyum bileşenli meteor turuncu renkli olur.
- Magnezyum bileşenli meteor ise mavi renkli olur.
Ayrıca yılın en güzel meteor yağmurlarından biri olan Geminid meteor yağmurunun, renkli meteorlar ürettiği bilinmektedir.
Asteroit Kuşağı Hakkında
Asteroit kuşağının keşfi, 18. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Giuseppe Piazzi isimli İtalyan matematikçi ve astronom, 1801 yılında yaptığı keşifle “Ceres” adını verdiği bir cüce gezegen keşfetti. Ayrıca söz konusu asteroit kuşağında bilinen en büyük cisim bu cüce gezegen Ceres’tir. Bu keşfin ardından diğer astronomlar da bu bölgeyi araştırmaya başladı. Bu sayede 19. yüzyılın başlarına kadar yüzlerce asteroit ve cüce gezegenler keşfedildi.
Ek olarak asteroit kuşağı, Mars ve Jüpiter arasında bulunmaktadır. Bu kuşağın, 4.6 milyar yıl önce gezegenlerin oluşumu sırasında meydana gelen çarpışmalar sonucunda oluştuğu tahmin ediliyor. Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter, yüksek kütle çekimi nedeniyle bu asteroitleri belli bir düzeyde tutarak etrafa saçılmalarını engelliyor. Kuşakta bulunan asteroitlerde değerli elementler bulunmakta. Bu yüzden asteroittler uzay madenciliği için çok önemli bir yere sahiptir. Ek olarak Jüpiterin çevresinde iki bölümden oluşan “Trojan” asteroit grubu bulunmaktadır. Trojan asteroitleri, Jüpiteri’in Lagrange bölgelerinde (L4 ve L5) bulunmaktadır. Bu asteroitler Jüpiter ile birlikte Güneş etrafında döner.
Kuyruklu Yıldız Nasıl Oluşur?
Asteroitlerin nasıl oluştuğunu az çok öğrendik. Peki kuyruklu yıldızlar nasıl oluşuyor ve neden kuyrukları var? Kuyruklu yıldızlar gaz ve toz (nebula) bulutları sayesinde oluşur. Yıldızlar da buna benzer bir süreçten geçerek oluşur zaten bu konuyu “Hawking Radyasyonu” yazımızda anlatmıştık. Gaz ve toz bulutu kütleçekimi yüzünden yoğunlaşmaya başlar. Bunun sonucunda bulut zamanla dönmeye başlayarak merkezde önyıldızı oluşturur. Bazı gaz ve toz parçaları oluşan önyıldızın etrafında düzensiz bir şekilde dönerek disk oluşturur. Diskte buz parçaları toplanmaya başlayarak nihayet kuyruklu yıldızın temelini atmış olur. Bu sırada kuyruklu yıldızın çekirdeği donmuş gaz ve toz parçalarından oluşur. Kuyruklu yıldızlar Güneş’e yaklaştıkça ısınır ve bu sebeple içerisindeki maddeler çözünerek gaza dönüşür. Bu gazlar kuyruklu yıldızların kuyruğunu oluşturur. Yani kuyruklu yıldızlar Güneş’e yaklaştıkça kuyrukları ısınma sonucu büyür, Güneş’ten uzaklaştıkça kuyrukları küçülür.
Geminid Meteor Yağmuru İzleme Rehberi
Şimdi gelelim bu gözlemi nasıl gerçekleştireceğimiz hakkındaki bilgilere. Geminid meteor yağmuru, her yıl yaklaşık olarak 7 – 17 Aralık tarihleri arasında gerçekleşir. Bu meteor yağmuru şehir ışıklarına rağmen gözlemlenebilmekte ancak yine de karanlık bir bölgede olmakta fayda var. Geminid meteor yağmurunu izlemek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz.
- İlk olarak gökyüzünde doğu ufkuna bakmamız gerekmekte.
- Bir sonraki adımdaysa Orion (avcı) Takımyıldızı’nı bulmamız gerekiyor. Orion Takımyıldızı güneydoğu – güneybatı(Bu hizada ilerlemekteler.) yönünde olacaktır.
- Orion takımyıldızını bulduktan sonra Polluks yıldızını bulmamız gerekiyor. Polluks yıldızı Orion takımyıldızının solunda yani doğusunda bulunmaktadır.
- Polluks yıldızını bulduğumuza göre son olarak Kastor yıldızını bulmamız gerekiyor. Kastor yıldızı Polluks yıldızının tam sol üst tarafında bulunmaktadır.
- Geminid meteor yağmuru Kastor yıldızının olduğu bölgede yani Geminid takımyıldızında gerçekleşecektir.
Sonuç olarak Kastor yıldızını bulduğunuza göre geriye bu muhteşem anın tadını çıkarmak kalıyor. Eğer ki bulamadıysanız bu adımları yıldız haritası uygulamaları kullanarak çok daha kolay bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
Geminid Meteor Yağmurunu En İyi Ne Zaman Gözlemleyebiliriz?
Uzmanlar, bu harika doğa olayının gözlemlenmesi için en iyi tarihin 14-15 Aralık olduğunu belirtmekteler. 14 Aralık’ı 15 Aralık’a bağlayan gece saat 02.00’de gökyüzüne bakmak en iyi gözlem şansını yaratacak. Hatta uzmanlara göre bu saat diliminde saatte 60 ile 120 arası meteor gözlemlemek mümkün olacak. İlerleyen saatlerde ve günlerdeyse gözlem şansı giderek azalacak ve en nihayetinde bu güzel manzaraya bir yıllığına veda edeceğiz. Kaynaklarda yer alan bilgiler net olmamakla birlikte 17-24 Aralık tarihlerine kadar gözlem yapmak için geç kalmış sayılmazsınız.
İyi gözlemler!! 🔭🌌
Kaynakça:
- Ceres (cüce gezegen) – Vikipedi. (2005, August 13). https://tr.wikipedia.org/wiki/Ceres_(c%C3%BCce_gezegen)
- Tillman, N. T., & Sutter, P. (2017, May 5). Asteroid belt: Facts & formation. Space.com. https://www.space.com/16105-asteroid-belt.html
- Evrim Ağacı – https://evrimagaci.org/asteroid-meteoroid-meteor-meteorit-ve-kuyruklu-yildiz-arasindaki-fark-ne-8221
- Asteroit kuşağı – Vikipedi. (2006, August 26). https://tr.wikipedia.org/wiki/Asteroit_ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1
- NASA. (2023, November 17). What are the Trojan Asteroids? We Asked a NASA Scientist: Episode 8 – NASA. https://www.nasa.gov/solar-system/what-are-the-trojan-asteroids-we-asked-a-nasa-scientist-episode-8/
- Kuyruklu yıldızlar: Gerçekler – NASA Bilimi . (nd). https://science.nasa.gov/solar-system/comets/facts/